Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΟΡΦΗΣ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΜΕΤΑ ΤΟ Ν. 4301/2014

Γράφει η δικηγόρος Μαριάνθη Νούσκαλη*

 

Όπως είναι ευρύτερα γνωστό η Εκκλησία της Ελλάδος, οι Μητροπόλεις, οι ενορίες μετά των Ενοριακών αυτών Ναών, οι Μονές, η Αποστολική Διακονεία, ο ΟΔΕΠ, το ΤΑΚΕ και το Διορθόδοξον Κέντρον της Εκκλησίας της Ελλάδος, είναι Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (α. 1§4 ν. 590/1977). Ομοίως, ΝΠΔΔ αποτελούν και οι ισραηλιτικές κοινότητες (α.1 ν. 2456/1920 και α. 4 νδ 301/1969), ενώ οι Μουφτείες είναι δημόσιες υπηρεσίες  (α. 7 ν. 1920/1991).

Οι λοιπές θρησκευτικές κοινότητες της χώρας μέχρι τη θέσπιση του ν. 4301/2014 αναγκάζονταν να οργανωθούν υπό τη μορφή σωματείων ή αστικών εταιριών μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, χωρίς τη δυνατότητα απόκτησης ΑΦΜ, γεγονός που δημιουργούσε πολλά λειτουργικά προβλήματα.

Δυνάμει της διάταξης του α. 13 ν.4301/2014 αναγνωρίζονται ως ίδια νομικά πρόσωπα, χωρίς καμία άλλα διατύπωση ή διαδικασία:

■ Η Καθολική Εκκλησία της Ελλάδας, που εδρεύει στην Αθήνα και έχει ως ανώτατη αρχή την Ιερά Σύνοδο της Καθολικής Ιεραρχίας Ελλάδος (Ι.Σ.Κ.Ι.Ε.).

■ 85 θρησκευτικές κοινότητες της Καθολικής Αρχιεπισκοπής Νάξου-Τήνου- Άνδρου-Μυκόνου.

■ 19 θρησκευτικές κοινότητες της Καθολικής Αρχιεπισκοπής Κέρκυρας- Ζακύνθου-Κεφαλληνίας.

■ 47 θρησκευτικές κοινότητες της Αρχιεπισκοπής Καθολικών Αθηνών.

■ 9 θρησκευτικές κοινότητες της Καθολικής Αρχιεπισκοπής Ρόδου.

■ 27 θρησκευτικές κοινότητες της Καθολικής Επισκοπής Σύρου.

■ 9 θρησκευτικές κοινότητες της Καθολικής Επισκοπής Θήρας.

■  8 θρησκευτικές κοινότητες της Καθολικής Επισκοπής Κρήτης.

■ 9 θρησκευτικές κοινότητες της Καθολικής Επισκοπής Χίου.

■ 16 θρησκευτικές κοινότητες του Αποστολικού Βικαριάτου Θεσσαλονίκης.

■ 7 θρησκευτικές κοινότητες της Ελληνικής Καθολικής Εξαρχίας.

■ 3 θρησκευτικές κοινότητες της Εξαρχίας Αρμενίων Καθολικών.

■  Η Αγγλικανική Εκκλησία στην Αθήνα.

■ Η Αιθιοπική Ορθόδοξη Εκκλησία στην Αθήνα

■  Η Κοπτορθόδοξη Εκκλησία με έδρα τις Αχαρνές και ενορίες σε Αχαρνές και Ηλιούπολη Αττικής.

■ Η Μητρόπολη της Εκκλησίας των Ορθόδοξων Αρμενίων με έδρα την Αθήνα και 9 θρησκευτικές κοινότητες σε όλη την Ελλάδα.

■  Η Ευαγγελική Εκκλησία των γερμανόγλωσσων εν Ελλάδι.

■ Η Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία με έδρα την Αθήνα και 8 ενορίες σε όλη την Ελλάδα.

■ Η Ορθόδοξη Εκκλησία Ασσυρίων στο Αιγάλεω Αττικής.

■ Η Αρμενική Ευαγγελική Εκκλησία στον Πειραιά, εφόσον εντός αποκλειστικής προθεσμίας ενός έτους από της δημοσιεύσεως του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, υπέβαλαν σχετική αίτηση με τα δικαιολογητικά που προβλέπονται στα άρθρα 3 και 12 στο πρωτοδικείο της έδρας τους προκειμένου να εγγραφούν αυτόματα στο οικείο βιβλίο θρησκευτικών νομικών προσώπων. Συστατική πράξη και κανονισμός υπογεγραμμένος από τα μέλη των νομικών προσώπων έπρεπε να υποβληθούν, μόνον εφόσον υπήρχαν. Τα θρησκευτικά νομικά πρόσωπα που υπάγονται πνευματικά και διοικητικά σε εκκλησιαστικό νομικό πρόσωπο, όφειλαν να υποβάλουν κοινή αίτηση με το τελευταίο. Η εγγραφή γίνεται με πράξη του προϊσταμένου του δικαστηρίου.

Μετά την πάροδο της ανωτέρω προθεσμίας, καμία δημόσια υπηρεσία δεν συναλλάσσεται με τα ανωτέρω νομικά πρόσωπα εάν δεν έχουν εγγραφεί στο οικείο βιβλίο.

Ενώσεις προσώπων που δεν περιλαμβάνονται στις προαναφερόμενες κατηγορίες, οι οποίες επιδιώκουν τη συστηματική και οργανωμένη άσκηση της λατρείας τους και τη συλλογική εκδήλωση των θρησκευτικών πεποιθήσεων των μελών τους, αποκτούν προσωπικότητα, όταν εγγραφούν σε ειδικό δημόσιο βιβλίο (Θρησκευτικών Νομικών Προσώπων) που τηρείται στο πρωτοδικείο της έδρας του.

Για να συσταθεί θρησκευτικό νομικό πρόσωπο χρειάζονται τριακόσια τουλάχιστον πρόσωπα, εκ των οποίων ένας τουλάχιστον είναι ο θρησκευτικός λειτουργός, ιερουργός ή ποιμένας της θρησκευτικής κοινότητας, στον οποίο έχει ανατεθεί η τέλεση των θρησκευτικών τελετών, ο οποίος πρέπει να είναι Έλληνας ή πολίτης κράτους – μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή αλλοδαπός νόμιμα διαμένων στην Ελλάδα (α. 2 ν. 4301/2014).

Για την εγγραφή του θρησκευτικού νομικού προσώπου στο βιβλίο, η διοίκησή του υποβάλλει αίτηση στο αρμόδιο μονομελές πρωτοδικείο, η οποία εκδικάζεται κατά την εκούσια δικαιοδοσία και στην οποία επισυνάπτονται η συστατική πράξη υπογεγραμμένη από όλους τους ιδρυτές – μέλη του με τα πλήρη στοιχεία ταυτότητας και κατοικίας τους, η Ομολογία πίστης, τα ονόματα των μελών της διοίκησης, στην οποία περιλαμβάνεται απαραίτητα και ο θρησκευτικός λειτουργός της κοινότητας, πλήρες βιογραφικό σημείωμα του τελευταίου, από το οποίο θα προκύπτουν οι τυχόν θρησκευτικές σπουδές του, ο τρόπος και ο χρόνος ανάδειξης, εκλογής ή επιλογής του στη θέση αυτή, κατάλογος με τους λατρευτικούς χώρους του και ο κανονισμός του, με τις υπογραφές των μελών του και με ημεροχρονολογία. Το μέλος δεν μπορεί να συμμετέχει ταυτόχρονα σε άλλο θρησκευτικό νομικό πρόσωπο, της αυτής ή άλλης θρησκείας ή δόγματος. Το δικαστήριο υποχρεωτικά διατάσσει με πράξη του την εισαγωγή της υπόθεσης στο ακροατήριο προς συζήτηση. Αντίγραφο της αίτησης με την πράξη ορισμού δικασίμου και όλα τα δικαιολογητικά επιδίδονται, με επιμέλεια των αιτούντων, δεκαπέντε τουλάχιστον ημέρες πριν τη δικάσιμο στον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων και στον αρμόδιο Εισαγγελέα Πρωτοδικών.

Τα στοιχεία ταυτότητας των μελών – ιδρυτών του θρησκευτικού νομικού προσώπου, πλην των μελών της διοίκησης που υπογράφουν την αίτηση, δεν γνωστοποιούνται καθ’ οποιονδήποτε τρόπο σε τρίτους ούτε περιλαμβάνονται στο τηρούμενο βιβλίο θρησκευτικών νομικών προσώπων. Τα υπό σύσταση θρησκευτικά νομικά πρόσωπα που υπάγονται πνευματικά και διοικητικά σε εκκλησιαστικό νομικό πρόσωπο, υποβάλλουν υποχρεωτικά κοινή αίτηση με το τελευταίο (α. 3 ν. 4301/2014).

Εκκλησία είναι η ένωση τουλάχιστον τριών θρησκευτικών νομικών προσώπων της αυτής θρησκείας, η οποία έχει επισκοπική ή συνοδική ή άλλη κεντρική δομή, λειτουργεί βάσει του κανονισμού της και διοικείται από εκλεγμένα ή διορισμένα, ατομικά ή συλλογικά όργανα. Για την απόκτηση νομικής προσωπικότητας και την εγγραφή της στο ειδικό βιβλίο, απαιτείται η κατάθεση κοινής αίτησης των θρησκευτικών νομικών προσώπων στο πρωτοδικείο της έδρας της Εκκλησίας, στην οποία επισυνάπτονται η συστατική πράξη, οι Ομολογίες πίστεως και των τριών θρησκευτικών προσώπων, τα ονόματα των μελών της διοίκησης, η οποία αποτελείται απαραίτητα και από θρησκευτικούς λειτουργούς των μελών της και ο κανονισμός της. Οι διατάξεις που ισχύουν για τα θρησκευτικά νομικά πρόσωπα εφαρμόζονται ανάλογα και για τις Εκκλησίες. Η επωνυμία της περιέχει οπωσδήποτε και την ένδειξη «Εκκλησιαστικό Νομικό Πρόσωπο».

Θρησκευτικές κοινότητες που δεν φέρουν τα χαρακτηριστικά της προηγούμενης παραγράφου, έστω και χωρίς νομική προσωπικότητα, μπορούν να χρησιμοποιούν τον όρο «Εκκλησία» στην επωνυμία τους, εφόσον όμως δεν αντιποιούνται την επωνυμία των εκκλησιαστικών νομικών προσώπων.

 

Μαριάνθη Δ. Νούσκαλη

LL.M. Ποινικού Δικαίου & Εγκληματολογίας.

Κ. Αλεξανδρίδη 4-6, Σέρρες.

Τηλ: 2321-550501, 6908948877.

email: [email protected]