ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΩΝ  ΓΕΝΝΗΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ (Α.Γ.Γ.Ο)

Γράφει η Δάφνη Σωτήρχου*

Σύμφωνα με την κοινή δήλωση των WHΟ/UNICEF/UNFPA (1997),  «Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων (Α.Γ.Γ.Ο.) , δηλώνει κάθε διαδικασία που περιλαμβάνει μερική ή ολική αφαίρεση  των εξωτερικών γεννητικών οργάνων ή την πρόκληση οποιουδήποτε  άλλου τραυματισμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων για μη ιατρικούς λόγους». Η πρακτική αυτή είναι πολλές φορές εσφαλμένα αποτυπωμένη με τον όρο «κλειτοριδεκτομή» .  Ο Α.Γ.Γ.Ο. μπορεί να είναι διαφορετικού τύπου και να επιφέρει διαφορετικές συνέπειες στις γυναίκες και στα κορίτσια. Σε κάθε περίπτωση πάντως, περιλαμβάνει την εκτομή, τη ραφή ή τη μερική ή ολική αφαίρεση των εξωτερικών γυναικείων γεννητικών οργάνων για μη θεραπευτικούς λόγους.

Η πρακτική του Α.Γ.Γ.Ο. είναι ευρέως διαδεδομένη σε μεγάλες περιοχές της Αφρικής, σε κάποιες χώρες της Μέσης Ανατολής καθώς και σε κάποιες περιοχές της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής. Η πρακτική συναντάται επίσης συχνά στην Ε.Ε. σε ορισμένες κοινότητες που κατάγονται από χώρες όπου γίνεται Α.Γ.Γ.Ο.. Ο ακριβής αριθμός των γυναικών που έχουν υποστεί Α.Γ.Γ.Ο. στην Ευρώπη παραμένει άγνωστος, παρότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκτιμά ότι πλησιάζει τις 500.000 ενώ επιπλέον 180.000 γυναίκες και κορίτσια κινδυνεύουν να υποβληθούν σε αυτή την πρακτική κάθε χρόνο.

Η πρακτική του Α.Γ.Γ.Ο. υπαγορεύεται από πληθώρα πεποιθήσεων που την προωθούν ως ωφέλιμη για την υγεία και την υγιεινή, καθώς και από λόγους θρησκευτικούς, που βασίζονται στην παράδοση ή σχετίζονται με το φύλο. Συχνά, θεωρείται τελετουργικό ενηλικίωσης για τα κορίτσια που επιβεβαιώνει τη θέση τους και ότι πληρούν πλέον τις προϋποθέσεις για να παντρευτούν στους κόλπους της κοινότητας. Η απόφαση να υποβληθεί το κορίτσι σε ακρωτηριασμό των γεννητικών του οργάνων συνήθως λαμβάνεται από τους γονείς του ή από κοντινούς συγγενείς. Η επιλογή να μην υποβληθεί το κορίτσι σε ακρωτηριασμό των γεννητικών του οργάνων συχνά συναντά την έντονη αντίδραση της κοινότητας καθώς είναι μια βαθιά ριζωμένη παράδοση στις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές δομές.  Στα τα πλαίσια δε, των κοινοτήτων των μεταναστών, λειτουργεί και ως τρόπος διατήρησης του δεσμού με την χώρα καταγωγής τους και διατήρησης της πολιτιστικής τους κληρονομιάς.

ο Α.Γ.Γ.Ο έχει σοβαρές και μόνιμες επιπτώσεις στην υγεία, ψυχική και σωματική, των γυναικών θυμάτων. Τέτοιες είναι ο χρόνιος πόνος, χρόνιες λοιμώξεις, ανάπτυξη κύστεων, αποστήματα και έλκη στα γεννητικά όργανα, μόλυνση του αναπαραγωγικού συστήματος, μειωμένη σεξουαλική απόλαυση και ψυχολογικές συνέπειες, όπως μετά-τραυματικό στρες. Πέρα από αυτά ο Α.Γ.Γ.Ο έχει αρνητικές επιπτώσεις και στα βρέφη των γυναικών μητέρων που έχουν υποστεί ακρωτηριασμό, ενώ στις πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να επιφέρει ακόμα και το θάνατο του βρέφους, είτε κατά την διάρκεια του τοκετού είτε αμέσως μετά.

Διεθνής Νομοθεσία

Όλοι οι τύποι του Α.Γ.Γ.Ο. αναγνωρίζονται διεθνώς ως κατάφωρη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών. Η πρακτική αυτή στερεί από τις γυναίκες και τα κορίτσια το δικαίωμα:

• Στη σωματική και διανοητική ακεραιότητα.
• Στην ελευθερία από τη βία.
• Στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο υγείας.
• Στην ελευθερία από τη διάκριση για λόγους φύλου.
• Στην ελευθερία από βασανιστήρια, σκληρή, απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση.

• Στη ζωή (όταν η πρακτική καταλήγει στο θάνατο).

Τα δικαιώματα αυτά προστατεύονται σε διάφορα διεθνή έγγραφα, συνθήκες και έγγραφα συναίνεσης, συμπεριλαμβανομένων:

• Της Σύμβασης κατά των Βασανιστηρίων και  Άλλης Σκληρής, Απάνθρωπης ή Εξευτελιστικής  Μεταχείρισης ή Τιμωρίας.
• Του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα.
• Του Διεθνούς Συμφώνου για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Μορφωτικά Δικαιώματα.
• Της Σύμβασης για την Εξάλειψη κάθε Μορφής Διάκρισης κατά των Γυναικών.
• Της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού.
• Της Σύμβασης για το Καθεστώς των Προσφύγων και του Πρωτοκόλλου της για το  Καθεστώς των Προσφύγων.
• Του Αφρικανικού Χάρτη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και των Λαών (ο Χάρτης της Μπαντζούλ) και του Πρωτοκόλλου του για τα Δικαιώματα των Γυναικών στην Αφρική (Πρωτόκολλο του Μαπούτο).
• Του Αφρικανικού χάρτη για τα Δικαιώματα και την Ευημερία των Παιδιών.
• Της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προστασία  των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών.
• Του Χάρτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα Θεμελιώδη Δικαιώματα.
• Της Διακήρυξης του Πεκίνου και της Πλατφόρμας Δράσης που εγκρίθηκε από την Τέταρτη Παγκόσμια Διάσκεψη για τις Γυναίκες.
• Της Διακήρυξης της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ για την εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών.
• Του Προγράμματος Δράσης της Διεθνούς Διάσκεψης για τον Πληθυσμό και την Ανάπτυξη.
• Της Οικουμενικής Διακήρυξης της UNESCO για την Πολιτισμική Ποικιλομορφία.

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Ο Α.Γ.Γ.Ο αποτελεί μέρος της ατζέντας του Συμβουλίου της Ευρώπης από το 1994. Από τότε μέχρι σήμερα υπάρχει μια σταδιακή μετακίνηση από τη θέσπιση μη δεσμευτικού πλαισίου πολιτικής στην δημιουργία δεσμευτικής νομοθεσίας.

Mε ψήφισμά του, το 2001, το Συμβούλιο αναγνώρισε τον Α.Γ.Γ.Ο ως απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση στα πλαίσια του άρθρου 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Ταυτόχρονα προέτρεψε όλα τα κράτη να λάβουν μέτρα για την πρόληψη και καταπολέμηση του αλλά και την προστασία των θυμάτων και εν δυνάμει θυμάτων.

Τον Απρίλιο του 2011 έθεσε ενώπιον των μελών του τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας (Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης). Η Σύμβαση πραγματεύεται ειδικά τα θέματα βίας κατά των γυναικών, και είναι η πρώτη νομοθετική πράξη στην Ευρώπη με δεσμευτικό χαρακτήρα που πραγματεύεται αποκλειστικά θέματα έμφυλης βίας.

Σύμφωνα με το άρθρο 3(a) της Σύμβασης,  «βία κατά των γυναικών» συνιστά παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μια μορφή διακρίσεων κατά των γυναικών και περιλαμβάνει όλες τις έμφυλες πράξεις βίας, που έχουν ως αποτέλεσμα, ή είναι πιθανόν να οδηγήσουν σε σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική ή οικονομική ζημία ή πόνο των γυναικών, περιλαμβανομένων των απειλών τέτοιων πράξεων, του εξαναγκασμού ή της αυθαίρετης στέρησης της ελευθερίας, είτε στη δημόσια είτε στην ιδιωτική ζωή.

Η Σύμβαση ορίζει την έμφυλη βία κατά των γυναικών ως «βία που στρέφεται εναντίον μιας γυναίκας επειδή είναι γυναίκα ή που πλήττει τις γυναίκες δυσανάλογα». Ο όρος «γυναίκες», για τους σκοπούς της Σύμβασης, περιλαμβάνει και τα κορίτσια κάτω των δεκαοκτώ (18) ετών.

Ως μια μορφή βίας κατά των γυναικών αναγνωρίζεται και ο ακρωτηριασμός γυναικείων γεννητικών οργάνων. Η Σύμβαση προτρέπει τα συμβαλλόμενα μέλη να λάβουν τα απαραίτητα νομοθετικά και άλλα μέτρα για την ποινικοποίηση του Α.Γ.Γ.Ο και συναφών πράξεων όπως ο εξαναγκασμός και η υποκίνηση πραγματοποίησης του σε γυναίκες ή κορίτσια.

Όσον αφορά τον τομέα του ασύλου, η Σύμβαση αναγνωρίζει τον ακρωτηριασμό γυναικείων γεννητικών οργάνων και κάθε άλλη μορφή βίας κατά των γυναικών ως μορφή δίωξης και προτρέπει τα συμβαλλόμενα μέλη να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα ώστε να  αναγνωριστεί ως μορφή δίωξης κατά την έννοια του άρθρου 1, Α(2) της Σύμβασης του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων.

Νομολογία – Εθνικά Δικαστήρια

Η πρακτική του Α.Γ.Γ.Ο έχει τύχει εκτενούς ανάλυσης και νομολογιακά, σε εθνικά δικαστήρια αλλά και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ).

Συγκεκριμένα, το ΕΔΑΔ στην υπόθεση Collins and Akaziebie v. Sweden ανέφερε ότι ‘Δεν αμφισβητείται ότι η υπαγωγή μιας γυναίκας σε ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων ανέρχεται σε κακομεταχείριση αντίθετη προς το άρθρο 3 της Σύμβασης’.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, στην υπόθεση Fornah v. SSHD, η Βουλή των Λόρδων αναφέρει ότι ‘αποτελεί κοινό έδαφος στην παρούσα έφεση ότι ο ακρωτηριασμός γυναικείων γεννητικών οργάνων συνιστά μεταχείριση η οποία ισοδυναμεί με δίωξη στα πλαίσια της Σύμβασης (για τους πρόσφυγες), […] είναι ένα ζήτημα που άπτεται των ανθρωπίνων δικαιωμάτων όχι μόνο λόγω της άνισης μεταχείρισης των ανδρών και γυναικών αλλά και επειδή η διαδικασία αναπόφευκτα  ισοδυναμεί με βασανιστήριο ή άλλη σκληρή, απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση’.

Στη Γερμανία, τα άρθρα 223 του Π.Κ., δίνουν στον δικαστή την ευχέρεια να επιβάλλει ποινή φυλάκισης από 1 έως 10 χρόνια για τους ένοχους ακρωτηριασμού γεννητικών οργάνων, εξομοιώνοντας την πράξη άλλοτε με «βαριές σωματικές βλάβες» και άλλοτε με «απόπειρα ανθρωποκτονίας.

Στην Ελβετία, στο αρ. 122 του Π.Κ. σημειώνεται «όποιος ακρωτηριάσει ένα από τα μέλη ή ένα από τα όργανα που είναι σημαντικά για την εύρυθμη λειτουργία του ανθρώπινου σώματος κάποιου άλλου, θα τιμωρείται με δέκα ή περισσότερα χρόνια καταναγκαστικού εγκλεισμού[=προσφορά εργασίας χωρίς αποδοχές], ή με έξι μήνες έως πέντε χρόνια φυλάκιση».

Στην Γαλλία, ανατρέχοντας στο άρθρο 312 παρ.3 του Π.Κ., βλέπουμε ότι υπάρχει ανάγκη για αναλογική χρήση του όρου mutilation (=ακρωτηριασμός) και excision (=αποκοπή γεννητικών οργάνων). Για πρώτη φορά έγινε αναλογική εφαρμογή του προαναφερθέντος άρθρου το 1983 στο Cour de Cassation. Τότε η κλειτοριδεκτομή χαρακτηρίστηκε «πολιτιστικό αδίκημα» (delit culturel). Υπάρχουν αρκετές  αποφάσεις από τη νομολογία των γαλλικών δικαστηρίων που εμμέσως πλην σαφώς αφορούν καταδίκες γονιών θυμάτων κλειτοριδεκτομής. Κάποιες απ’ αυτές είναι οι εξής :

-Υπόθεση Batou Doukara: 27 Ιανουαρίου 1984,  καταδικάζεται ο πατέρας σε ένα χρόνο φυλάκιση ως υπεύθυνος για μώλωπες και ελαφριές σωματικές βλάβες σε παιδί κάτω των 15 ετών.

-Υπόθεση Mantessa Baradji: 28 Μαΐου 1988, καταδικάζονται ο πατέρας και οι δυο σύζυγοί του σε τρία χρόνια φυλάκιση με αναστολή, ως υπεύθυνοι για πρόκληση θανατηφόρων βλαβών σε ανήλικο.

-Υπόθεση Assa Traore: 4 Οκτωβρίου 1989, καταδικάζεται η μητέρα σε τρία χρόνια φυλάκιση με αναστολή για σωματικές βλάβες στο ανήλικο τέκνο της.

ΕΘΝΙΚO ΔΙΚΑΣΤΗΡΙO

Το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών με την υπ’ αριθμ. 419/2014 απόφασή του ανέστειλε προσωρινά την επαναπροώθηση Κενυάτισσας και των τριών ανήλικων παιδιών της, καθώς διατρέχει τον κίνδυνο να υποστεί στην Κένυα ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων (κλειτοριδεκτομή), αλλά και να βασανιστούν τα παιδιά της.
Είναι η πρώτη απόφαση της ελληνικής δικαιοσύνης που με αφορμή αίτημα χορήγησης διεθνούς προστασίας, σύμφωνα με την Σύμβαση της Γενεύης του 1951, ασχολήθηκε με τον ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων των γυναικών(FGM).
Ειδικότερα, το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών το απασχόλησε η περίπτωση της Κενυάτισσας η οποία εισήλθε αεροπορικώς στην Ελλάδα στις 3 Σεπτεμβρίου του 2002 και η οποία, όπως υποστηρίζει, εγκατέλειψε τη χώρα της γιατί χρειαζόταν οικονομική βοήθεια προκειμένου να εγχειριστεί το παιδί της που έχει πρόβλημα στα πόδια.
Όταν ήρθε στην Ελλάδα υπέβαλε αίτημα διεθνούς προστασίας -σύμφωνα τη Σύμβαση της Γενεύης- στο περιφερειακό γραφείο ασύλου Αττικής, για τον εαυτό της και τα τρία ανήλικα παιδιά της ηλικίας 13, 5 και 3 ετών. Το τελευταίο μάλιστα ήταν νόμιμο παιδί αμερικανού πολίτη.
Στο αίτημά της ανέφερε ότι δεν επιθυμεί να επιστρέψει στη χώρα της, γιατί ανήκει στη φυλή Kikuyu, που υποβάλλουν τις γυναίκες σε κλειτοριδεκτομή.
Το περιφερειακό γραφείο ασύλου Αττικής απέρριψε το αίτημά της με την αιτιολογία ότι η Κενυάτισσα και τα ανήλικα παιδιά της δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις χορήγησης του καθεστώτος του πρόσφυγα της Σύμβασης της Γενεύης του 1951 για να τεθούν σε καθεστώς προστασίας.
Στη συνέχεια κατέθεσε στην αρμόδια επιτροπή του υπουργείου Δημόσιας Τάξης προσφυγή, με την οποία ζητούσε την επανεξέταση της αίτησής της για τη χορήγηση διεθνούςπροστασίας.
Η επιτροπή του υπουργείου Δημόσιας Τάξη απέρριψε και αυτή την προσφυγή της με την αιτιολογία ότι δεν κατέθεσε «αδιάσειστα στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ο επικαλούμενος φόβος της λόγω του κινδύνου υποβολής στην πρακτική του FGM από την οργάνωση Mungiki μπορεί να θεωρηθεί εύλογος και θεμελιωμένος σε αντικειμενικά δεδομένα, ώστε να συνάγεται ότι υπάρχει άμεσος και αναπότρεπτος κίνδυνος για τη ζωή ή τη σωματική της ακεραιότητα σε περίπτωση επιστροφής στη χώρα καταγωγής της».
Τελικά, κατέληξε η επιτροπή ότι στο πρόσωπο της αλλοδαπής μητέρας και των παιδιών της δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για να χαρακτηριστούν ως πρόσφυγες ή δικαιούχοι επικουρικής προστασίας σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.
Πέρα από όλα αυτά η επιτροπή ανέφερε ότι συντρέχουν στα πρόσωπα και των τεσσάρων οι προϋποθέσεις χορήγησης άδειας διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους και παρέπεμψε το ζήτημα σε άλλη αρμόδια αρχή.
Η Κενυάτισσα προσέφυγε, έτσι,  στην Δικαιοσύνη υποστηρίζοντας ότι εάν επιστέψει στην Κένυα θα υποστούν αυτή και τα παιδιά της «ανεπανόρθωτη βλάβη που συνίσταται για την ίδια στην υποβολή σε βασανιστήρια ή απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση και για καθένα από τα παιδιά της στην υποχρεωτική στρατολόγηση από εγκληματική οργάνωση (για το πρώτο), σε πιθανή αρπαγή από τις εγκληματικές οργανώσεις (για το δεύτερο) και σε κίνδυνο δίωξής του (για το τρίτο), γιατί είναι νόμιμο τέκνο Αμερικανού πολίτη.

Το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών  έκανε δεκτή προσωρινά την αίτησή της και αποφάνθηκε ότι η επαναπροώθηση τους στην Κένυα ενδέχεται να τους προκαλέσει βλάβη ανεπανόρθωτη, «συνιστάμενη σε έκθεση σε κίνδυνο της σωματικής τους ακεραιότητας».

Α.Γ.Γ.Ο ΣΕ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ

-Στις χώρες Μαρόκο, Δυτική Σαχάρα, Αλγερία, Τυνησία και Λιβύη,   ο Α.Γ.Γ. Ο είναι μεν υπαρκτός, αλλά δεν διαθέτουμε συγκεκριμένα ποσοστά επικράτησης του.

-Στην Αιθιοπία, σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, το ποσοστό επικράτησης της πρακτικής, φτάνει το 90%. Καταμέτρηση της Εθνικής Επιτροπής για τις Παραδοσιακές Πρακτικές στη χώρα, το 1998, δίνει συνολικό ποσοστό 73. Ανάλογα με την περιοχή, γίνεται είτε τον πρώτο μήνα μετά τη γέννηση, είτε τον πρώτο χρόνο, είτε κατά την εφηβεία.

-Στην Κένυα εμφανίζεται  κατά 50%,όπου o Α.Γ.Γ.Ο απαντάται στις άπω ανατολικές περιοχές που συνορεύουν με τη Σομαλία. Εκτιμήσεις του 1998 κατέληξαν ότι το 38% του γυναικείου πληθυσμού ηλικίας μεταξύ 15-49 χρονών, έχουν ακρωτηριαστεί. Παρόλα αυτά, τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται μια σχετική μείωση της πρακτικής. Η ίδια η κενυατική κυβέρνηση, έχει θέσει σαν στόχο την μείωση της εφαρμογής του εθίμου .

-Στο Τζιμπουτί το 95% των γυναικών, από κάθε φυλετική ομάδα, υφίσταται την επέμβαση.

-Στην Σιέρα Λεόνε, τα ποσοστά κυμαίνονται μεταξύ  80-90%, σε όλες τις εθνικές ομάδες.

-Στη Σομαλία εφαρμόζεται κατά 98% .

-Στην Αίγυπτο, η αιγυπτιακή κυβέρνηση εκτιμά πως το ποσοστό των γυναικών που έχουν υποστεί ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων φτάνει μέχρι το 91% στις ηλικίες μεταξύ 15 και 49 ετών. Στις έφηβες γυναίκες ηλικιών από 15 έως 17,  κυμαίνεται σε ποσοστό 74% . Η UNICEF εκτιμά πως  από τις 125.000.000 γυναίκες που έχουν υποστεί ακρωτηριασμό γεννητικών οργάνων στις χώρες όπου ο ακρωτηριασμός αποτελεί επικρατούσα τακτική –κυρίως  δηλαδή, στις αφρικανικές χώρες και στη Μέση Ανατολή- 1 στις 5 γυναίκες, ζει στην Αίγυπτο.

Η Αίγυπτος πρώτη απαγόρευσε την πρακτική  το 1959 και μετά την επανέφερε ξανά υπό κάποιες μορφές. Η κυβέρνηση τότε είχε επιτρέψει τον  ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων για «υγειονομικούς» λόγους – κατά τον οποίο η διαδικασία του ακρωτηριασμού γινόταν σε ιατρικό περιβάλλον ή από επαγγελματία ιατρό,  μέχρι και το 2008, όταν τα Ηνωμένα Έθνη μαζί με ακόμα εννέα εταίρους, εξέδωσαν ανακοίνωση για την  παγκόσμια απαγόρευση  της  πρακτικής.

Στη πρώτη δίκη που πραγματοποιήθηκε στην Αίγυπτο,  μετά την επίσημη αναγνώριση της  απαγόρευση της πρακτικής , ο πατέρας της δεκατριάχρονης  Suhair al-Bata’a- που πέθανε το 2013 κατά τη διάρκεια του ακρωτηριασμού της μετά από μια αλλεργική αντίδραση στη πενικιλίνη- και ο  πρώτος γιατρός που κατηγορήθηκε για την πρακτική του Α.Γ.Γ.Ο , ήρθαν αντιμέτωποι με την αιγυπτιακή δικαιοσύνη στις 20 Νοεμβρίου.  Ωστόσο, σύμφωνα με τις τελευταίες  εξελίξεις, τόσο ο γιατρός όσο και ο πατέρας της Suhair, απαλλάχθηκαν των κατηγοριών . Καμία αιτιολογία δεν αποδόθηκε για την αθωωτική απόφαση, με την ετυμηγορία απλά να προχειρογράφεται στα πρακτικά του δικαστηρίου.

Παρά την απαλλαγή του, ο γιατρός καταδικάστηκε να πληρώσει 5.001 αιγυπτιακές λίρες (κοντά στα 450 δολάρια),στην μητέρα της  Suhair  για την ανθρωποκτονία της κόρης της.

Η αθωωτική απόφαση του Αιγυπτιακού Δικαστηρίου μπορεί να χαρακτηριστεί τουλάχιστον αποθαρρυντική, καθώς η κατ’ ουσίαν  ατιμωρησία του γιατρού που πραγματοποίησε τον Α.Γ.Γ.Ο, δίνει το πάτημα και  σε άλλους γιατρούς να συνεχίσουν να πραγματοποιούν ανενόχλητοι  τη διαδικασία.

Ακόμα, σε έρευνα που διεξήγαγε η Guardian, διαφαίνεται ότι πολλοί κάτοικοι του χωριού, από όπου καταγόταν και ζούσε η δεκατριάχρονη, ακόμα πιστεύουν πως ο γεννητικός ακρωτηριασμός έχει υπαγορευτεί από το Ισλάμ.   Παρά το γεγονός ότι ο  Μεγάλος Μουφτής της Αιγύπτου , τον διακήρυξε ως «αντί-ισλαμικό» το 2007, ακόμα μερικοί τοπικοί ιμάμηδες επιμένουν να αποδίδουν την πρακτική σε μια ρήση του Προφήτη Μοχάμεντ. Ακόμα και η αιγυπτιακή απαγόρευση της πρακτικής  το 2008, που επέβαλε φυλάκιση έως και δύο χρόνια ή χρηματική ποινή έως και 5.000 αιγυπτιακές λίρες (κοντά στα 700 δολάρια), δεν κατάφερε να μετριάσει την πραγματοποίηση της πρακτικής.

Οι νόμοι δεν είναι  ποτέ αρκετοί. Οι χώρες που επέτυχαν να μειώσουν τα ποσοστά των γεννητικά ακρωτηριασμένων γυναικών, όπως η Σενεγάλη, έχουν χρησιμοποιήσει  ποικίλες μεθόδους: Εναλλακτικές ιεροτελεστίες για το «πέρασμα» στην ενηλικίωση, καμπάνιες όπου ο γαμπρός και η νύφη δηλώνουν πως απορρίπτουν και οι δύο το έθιμο, καθώς και τη συμβολή των ιερέων και των κληρικών. Πολλές φορές, το  υψηλότερο εκπαιδευτικό επίπεδο , η μετακίνηση της οικογένειας  στις μεγάλες πόλεις και ο θάνατος της πατριαρχικής φιγούρας, έκανε τη διαφορά.

Αν και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη παράσχει αναπτυξιακή βοήθεια σε προγράμματα σχετικά με τον Α.Γ.Γ.Ο. σε τρίτες χώρες, δεν υπάρχει μια συνεκτική προσέγγιση του Α.Γ.Γ.Ο. στην αναπτυξιακή συνεργασία στην Ε.Ε. Η Ε.Ε., και συγκεκριμένα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη της Ε.Ε., θα πρέπει να κάνουν χρήση της αξιόλογης ισχύος τους ως παγκόσμιος φορέας, ώστε να προωθήσουν ενεργά την εξάλειψη του Α.Γ.Γ.Ο. παγκοσμίως και να χτίσουν κυρίως, γέφυρες με Αφρικανούς εμπλεκόμενους φορείς σε αυτό τον κοινό αγώνα σχέσης με οργανώσεις και τρίτες χώρες.

Πηγές : “End FGM – European campaign” (www.fgm.eu), “Fighting female Genital Mutilation”,  The New York Times,  “Egypt’s first female genital mutilation trial ends in non guilty verdict”, The Guardian

*Δικηγόρος ΔΣΑ.