Αδίκημα συκοφαντικής δυσφήμισης μέσω Internet ή τηλεόρασης (μεγαλύτερη παραγραφή)

Απόφαση Αρείου Πάγου 192/2017 (Τμήμα Στ΄ Ποινικό)*

Το ΣΤ΄ Ποινικό Τμήμα του Αρείου Πάγου με την 192/2017  απόφαση του  έκρινε ότι η καταχώρηση δυσφημιστικού κειμένου στο internet  (blog, κ.λπ.) και η μετάδοση δυσφημιστικών γεγονότων μέσω τηλεόρασης δεν στοιχειοθετούν το αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμησης δια του Τύπου, αλλά το αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμησης κατά τις διατάξεις του κοινού ποινικού δικαίου. Απόρροια της γραμματικής αυτής ερμηνείας στην οποία προχώρησε το Ανώτατο Δικαστήριο, είναι ότι το αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμησης, όταν διαπράττεται μέσα από τον έντυπο Τύπο (εφημερίδες και περιοδικά), διαγράφεται στα 3 χρόνια και όταν το ίδιο αδίκημα διαπράττεται μέσα από internet (blog, κ.λπ.) και την τηλεόραση, παραγράφεται στα 5 χρόνια.

Το Ανώτατο Δικαστήριο απασχόλησε η απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Ροδόπης, την αναίρεση της οποίας ζήτησε η Εισαγγελέας Πρωτοδικών Ροδόπης. Με βάση την -ήδη αναιρεθείσα- απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου, έπαυσε οριστικά, λόγω παραγραφής, η ασκηθείσα ποινική δίωξη σε βάρος συντάκτη ηλεκτρονικού εντύπου, κατόπιν μεταβολής της κατηγορίας σε συκοφαντική δυσφήμηση δια του Τύπου, από απλή συκοφαντική δυσφήμηση, για την οποία αυτός είχε κριθεί ένοχος και είχε καταδικαστεί σε φυλάκιση 6 μηνών με τριετή αναστολή.

Οι διατάξεις των όρθρων 1 παρ.1 και 2 παρ.1 και 2 του α.ν. 1098/1938 “περί Τύπου” που επανήλθε σε ισχύ με το άρθρο 2 του Ν. 10/1975[1] ορίζουν ότι:

« Τύπος και έντυπον, επί των οποίων εφαρμόζονται οι διατάξεις του νόμου τούτου είναι πάν ότι εκ τυπογραφίας ή οιουδήποτε άλλου μηχανικού ή χημικού μέσου παράγεται εις όμοια αντίτυπα και χρησιμεύει εις πολλαπλασιασμόν ή διάδοσιν χειρογράφων, εικόνων, παραστάσεων, μετά ή άνευ σημειώσεων ή μουσικών έργων, μετά κειμένου ή επεξηγήσεων ή φωνογραφικών πλακών” και ότι

 «Ως δημοσίευσις εντύπου θεωρείται η διανομή, πώλησις, καθώς και η εις δημόσιον μέρος ή εν δημοσία συναθροίσει ή εις μέρος προσιτόν εις το κοινόν τοιχοκόλλησις ή έκθεσις παντός εντύπου…Αδίκημα του Τύπου υπάρχει όταν λάβει χώρα ή κατά την προηγούμενην παράγραφον δημοσίευσις»

Το Δικαστήριο του Αρείου Πάγου, προβαίνοντας σε μία γραμματική ερμηνεία των ως άνω διατάξεων κατέληξε ότι για τη στοιχειοθέτηση των εγκλημάτων, τα οποία τελούνται δια του Τύπου, δηλαδή των εγκλημάτων του κοινού δικαίου, τα οποία προβλέπονται από τον Ποινικό Κώδικα ή από τους ειδικούς ποινικούς νόμους, όταν τελούνται με κατάχρηση του Τύπου, ως μέσου για την εκδήλωση τους δεν αρκεί να συντρέχει το στοιχείο του εντύπου, όπως εννοιολογικώς προσδιορίζεται από το όρθρο 1 του α.ν. 1092/1938, αλλά προσαπαιτείται και η δημοσίευση του, η οποία θεωρείται ότι υπάρχει, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ.1 του ίδιου νόμου, όταν συντελεσθεί η διανομή ή πώληση του εντύπου, καθώς και η τοιχοκόλληση ή έκθεση αυτού σε δημόσιο μέρος ή σε δημόσια συνάθροιση ή σε μέρος προσιτό στο κοινό.

Κατά συνέπεια, κατέληξε το ως άνω Δικαστήριο ότι «καταχώριση στο διαδίκτυο κειμένου με δυσφημιστικά γεγονότα και ανακοίνωση από τηλεοράσεως δυσφημιστικών γεγονότων, αφού το διαδίκτυο και η τηλεόραση δεν αποτελούν τυπογραφία, ούτε θεωρούνται μηχανικά μέσα πολλαπλασιασμού χειρογράφων και δεν θεωρούνται “τύπος” ή “έντυπο” δεν στοιχειοθετούν αδίκημα τελούμενο δια του τύπου».[2]

Επομένως, με βάση τα ανωτέρω, το δικαστήριο του Αρείου Πάγου προχώρησε σε διάκριση μεταξύ έντυπης και ηλεκτρονικής δημοσιογραφίας και αποφάνθηκε ότι η συκοφαντική δυσφήμιση όταν διαπράττεται μέσω site, blog και τηλεόραση δεν παραγράφεται ως αδίκημα στα τρία έτη όπως ισχύει για τα ΜΜΕ της έντυπης δημοσιογραφίας (εφημερίδες, περιοδικά κλπ), αλλά στα πέντε έτη.

 

**Το ΣΤ΄ Τμήμα του Α.Π. αναίρεσε την υπ’ αριθμόν 436/2015 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Ροδόπης και παρέπεμψε την υπόθεση, για νέα συζήτηση, στο ίδιο Δικαστήριο, συγκροτούμενο από δικαστές άλλους, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως.

**Στην προκειμένη περίπτωση με την ερμηνεία του Ανώτατου Δικαστηρίου έγινε μία  δυσμενής διάκριση σε βάρος των ηλεκτρονικών ΜΜΕ,. Θα έπρεπε, κατά τη γνώμη μου να αναζητηθεί η ratio της διάταξης. και όχι να επιχειρηθεί σε μία τόσο στενή γραμματική ερμηνεία διατάξεων του α.ν. 1098/1938 που επανήλθαν σε ισχύ με το άρθρο 2 του Ν. 10/1975. Μία εποχή όπου η έννοια του διαδικτύου ήταν πολύ μακριά από τη γέννησή της με αποτέλεσμα να είναι αδύνατον ο ιστορικός νομοθέτης να είχε εντάξει στην έννοια του τύπου και το διαδίκτυο.

 

 

 

[1] δεν καταργήθηκαν υπό της παρ. 1 του άρθρου μόνου του Ν. 2243/1994, γιατί αυτές δεν εμπίπτουν στην έννοια της ουσιαστικής ποινικής δικονομικής διατάξεως, αφού οι ίδιες απλώς και μόνον προσδιορίζουν, εξ’ επόψεως ορισμού, την έννοιαν του Τύπου.

[2] ΑΠ 726/2010, ΑΠ 1030/2009, ΝΟΜΟΣ, 345/2002 ΝΟΒ 2002 1522, ΑΠ 136/2000 Ποιν.Χρ.2000 412.

 

*Επιμέλεια: Ελπίδα Βαμβακά, ασκ. Δικηγόρος, Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια Φορολογικού Δικαίου Νομικής Σχολής Αθηνών.